آزلائیک اسید، فواید، موارد استفاده، اثرات جانبی و سایر موارد

آزلائیک اسید یک لایه بردار ملایم است که برای درمان آکنه، بیماری رزاسه (نوعی مشکل پوستی همراه با قرمزی آن)، هایپرپیگمنتیشن و ملاسما موثر است. این ماده خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی و ضد کراتینیزه شدن دارد. ویژگی ‌های آنتی اکسیدانی و لایه برداری آن در صاف کردن پوست و یکنواخت کردن رنگ آن، جالب توجه است. خشکی، تحریک و خارش، مور مور و سوزن سوزن شدن پوست از عوارض جانبی این ترکیب است که معمولا چند روز پس از اولین استفاده، از بین می ‌روند.

آزلائیک اسید چیست؟

آزلائیک اسید یک ترکیب دی کربوکسیلیک اسید است که به طور طبیعی توسط مخمرهای موجود بر روی پوست سالم تولید می ‌شود. این ماده همچنین از گندم، جو و چاودار قابل استخراج است. در محصولات مراقبتی پوست، از این اسید ویژه برای مبارزه با مشکلات پوستی استفاده می‌ شود. آکنه ولگاریس ملایم تا متوسط، رزاسه و هایپرپیگمنتیشن از جمله این مشکلات هستند.

آزلائیک اسید یک ترکیب چند کاره است که در محصولات مو نیز کاربرد دارد. معمولا همراه با ماینوکسیدیل (در محصولات برند Rogaine) برای کمک به درمان طاسی استفاده می ‌شود.

اهمیت آزلائیک اسید برای پوست:

آزلائیک اسید با کاهش تولید ملانین (رنگدانه طبیعی مسئول ایجاد رنگ پوست)، قادر به کم کردن لکه ‌های تیره پوست است. این ماده یک ترکیب ضد کراتینیزه نیز هست. به این معنی که رشد کراتین (پروتئین پوست، مو و ناخن) را مهار کرده و از تولید سلول‌ های مرده پوست که باعث شکستگی آن می ‌شوند، جلوگیری می ‌کند. همچنین با خواص ضد باکتری و ضد التهابی خود باعث کاهش التهاب، سوزش و قرمزی ناشی از آسیب‌ ها و بیماری رزاسه می ‌شود.

آزلائیک اسید در مقابل آلفا هیدروکسی اسید‌ها (AHAs) و بتا هیدروکسی اسید‌ها (BHAs):

گرچه استفاده از آزلائیک اسید در مقایسه با سایر اسیدهای شیمیایی مثل آلفا هیدروکسی اسید‌ها (شامل گلیکولیک اسید و لاکتیک اسید) و بتا هیدروکسی اسید‌ها (مانند سالیسیلیک اسید) رایج نیست، اما خواص مشترکی با آن‌ ها دارد. تمام این اسیدها، لایه بردار محسوب می ‌شوند و سلول‌ های مرده، آرایش و سبوم لایه ‌های بالایی پوست را از بین می ‌برند. این لایه برداری بازده سلول را افزایش داده و موجب نرم و یکنواخت شدن پوست و رنگ چهره می ‌شود.

آزلائیک اسید از AHAs و BHAs ملایم‌ تر است و اثرات جانبی و عوارض کمتری دارد. به علاوه برتری دیگر این ماده نسبت به دو گروه اسیدی فوق، خاصیت ضد باکتری و ضد التهابی آن است. در حالی که سالیسیلیک تنها، ضد التهاب است، آزلائیک اسید جمعیت باکتری ‌های مولد جوش و سوزش و التهاب ناشی از آن‌ ها را کاهش می ‌دهد. این ماده همچنین می‌تواند با رتینول به صورت لایه لایه قرار گیرد، بر خلاف AHAs و BHAs، که ترکیب آن ‌ها باعث تشدید سوزش و خشکی می ‌شود.

 فواید و موارد استفاده آزلائیک اسید:

آزلائیک اسید یک محافظ پوست چند منظوره است که توانایی رسیدگی به انواع مشکلات پوستی را دارد. در ادامه ویژگی‌ های مختلف این ترکیب را مرور می ‌کنیم:

1- ضد کراتینیزه:

به این معنا که تولید کراتین را کاهش می ‌دهد. کراتین پروتئینی است که سبوم تولید می‌ کند. سبوم منافذ پوست را مسدود می‌ کند و باعث تولید سلول ‌های مرده و جوش می ‌شود.

2- آنتی اکسیدانی:

با خنثی کردن رادیکال‌ های آزاد، به مبارزه با پیری کرونولوژی ( افزایش سن تقویمی) می ‌پردازد. رادیکال ‌های آزاد باعث آسیب سلولی و ایجاد چین و چروک، خطوط ریز و شل شدن پوست می ‌شوند.

3- ضد التهاب:

به کاهش قرمزی و التهاب ناشی از آکنه و رزاسه کمک می‌ کند.

4- ضد باکتری:

محدود کردن رشد باکتری‌ های مولد آکنه (Propionibacterium acnes) و باکتری‌ های ایجادکننده رزاسه.

5- جلوگیری از تولید تیروزیناز:

تیروزیناز آنزیمی است که باعث افزایش تجمع رنگدانه در بافت و در نهایت ایجاد لکه‌ های تیره و ملاسما می ‌شود. با کاهش میزان تیروزیناز، سنتز ملانین هم کم می‌ شود. این مساله منجر به توقف تجمع سلول ‌های تغییر رنگ داده شده گردیده و از ایجاد لکه ‌های تیره جلوگیری می ‌کند.

6- لایه برداری:

به حذف سلول ‌های مرده پوست و باز شدن منافذ کمک می ‌کند. از این گذشته، راه را برای ایجاد سلول‌ های جدید باز کرده و باعث یکنواخت ‌تر شدن رنگ پوست می ‌شود.

درمان آکنه:

ثابت شده که آزلائیک اسید درمان مؤثری برای آکنه است. این امر به دلیل ترکیب ویژگی‌ های سه گانه ضد کراتینیزه، ضد التهابی و ضد باکتریایی آن است. افزایش تولید سبوم، یکی از دلایل ایجاد آکنه به شمار می‌ رود. با کاهش تولید کراتین در فولیکول مو (منافذ)، تولید سبوم که می ‌تواند منافذ را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شود، کاهش می‌ یابد. به دلیل خواص آنتی باکتریایی، آزلائیک اسید می ‌تواند اسیدهای چرب آزاد موجود در لایه لیپیدی پوست را از بین ببرد. این منجر به کاهش تحمل باکتری ‌ها و در نتیجه جلوگیری از افزایش جوش ‌ها می ‌شود. طبیعت ضد التهابی این ترکیب هم یک مزیت اضافی محسوب می ‌شود، چرا که می‌ تواند قرمزی، التهاب و حساسیت پوست را کم کند.

مشخص شده که آزلائیک اسید به اندازه بعضی از آنتی بیوتیک ‌های خوراکی و بنزوئیل پراکساید موضعی، اثربخش است. به علاوه عوارض جانبی کمتری، همچون خشکی، سوزش و حساسیت پوستی، خواهد داشت.

رزاسه:

رزاسه یک مشکل پوستی است که در آن بخش‌ هایی از صورت، در درجه اول چانه و گونه‌ ها و پیشانی، در اثر اتساع مویرگ‌ ها قرمز و دچار برآمدگی و ورم می ‌شود. شواهد نشان داده که خاصیت ضد التهابی آزلائیک اسید در کاهش پوسته ‌ها و جوش ‌های ناشی از رزاسه، مؤثر بوده است. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) نیز آن را به عنوان درمان موضعی رسمی برای رزاسه، تایید کرده است.

هایپرپیگمنتیشن:

آزلائیک اسید به کاهش هایپرپیگمنتیشن ناشی از التهاب کمک می ‌کند. این مشکل همان تیرگی و بد رنگ شدن پوست است که به شکل علائم و خال‌های قهوه‌ای و سیاه بروز می ‌کند. این علائم معمولا در اثر آکنه، پیری و تماس طولانی مدت با نور خورشید ایجاد می ‌شوند. آزلائیک اسید با محدود کردن تیروزین (آنزیمی که باعث تقویت رنگدانه می ‌شود)، و تولید رادیکال آزاد، که یکی دیگر از عوامل هایپرپیگمنتیشن است، تجمع رنگدانه ‌ها را کم و از ایجاد لکه‌ های تیره و ملاسما جلوگیری می ‌کند.

تجویز این ترکیب به عنوان جایگزین هیدروکوئینون (یک عامل ضد لک)، عوارض جانبی کمتری داشته و سوزش و خشکی کمتری ایجاد می ‌کند. به همین دلیل برای افرادی با پوست‌ های خشک، حساس و مستعد اگزما، مناسب ‌تر است. ممکن است در افرادی با پوست تیره‌ تر این ماده باعث هایپرپیگمنتیشن یا تغییر رنگ غیر عادی پوست شود. در این صورت مصرف آن باید بلافاصله قطع و به متخصص پوست مراجعه شود.

ملاسما:

ملاسما نیز مانند هایپرپیگمنتیشن نوعی بیماری پوستی است که در اثر تولید بیش از حد ملانین ایجاد می‌ شود. اما شروع آن با نوسانات هورمونی مثل بارداری است. همچنین قرار گرفتن در معرض خورشید و گرما نیز آن را تشدید می ‌کند و عموما به صورت الگوهای لکه ‌ای در امتداد بینی، پیشانی، چانه و لب بالا نمایان می ‌شود.

آزلائیک اسید غالبا با رتینوئیدها ترکیب شده و به عنوان جایگزین ملایم ‌تر هیدروکوئینون برای درمان ملاسما در نظر گرفته می ‌شود. چون پوست را در برابر نور خورشید حساس می ‌کند، بهتر است که از یک ضد آفتاب SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.

محصولات حاوی آزلائیک اسید:

آزلائیک اسید در محصولات مختلفی، از فوم گرفته تا کرم ‌ها و ژل‌ ها وجود دارد. این محصولات یا تجویز شده‌ اند و یا بدون نسخه به فروش می ‌رسند. معمول ‌ترین برندهای دارای این ماده در ترکیبات خود عبارتند از:

(20 %) Azelex ، (20 %)  Skinoren و (15%)  Financea  محصولات این برندها تنها با نسخه به فروش می‌رسند. فوم ‌ها معمولا برای استفاده در نواحی بزرگتر مثل، قفسه سینه تجویز و ژل‌ ها و کرم ‌ها برای استفاده در صورت و گردن توصیه می ‌شوند.

آزلائیک اسید تجویز شده در مقایسه با محصول موضعی بدون نسخه:

انتخاب بین محصول نسخه ‌ای یا بدون نسخه باید با راهنمایی متخصص پوست باشد. او نوع و میزان مقاومت پوست شما را در نظر گرفته و راهنمایی ‌تان می‌کند. درمان تجویز شده از سوی پزشک معمولا حاوی 15 درصد یا بیشتر، آزلائیک اسید است؛ در حالی که، غلظت آن در محصولات بدون نسخه، 10 تا 15 درصد خواهد بود. شواهد قطعی مبنی بر مؤثرتر بودن محصول با نسخه در برابر محصول بدون نسخه وجود ندارد و هر دوی آن ‌ها هنوز به عنوان درمان مؤثر آکنه شناخته می ‌شوند. غلظت بالاتر لزوما به معنای اثرگذاری بیشتر نیست. مثلا یک ژل 15 درصدی می ‌تواند عملکرد بهتری از یک کرم با غلظت بالاتر داشته باشد.

نحوه استفاده از آزلائیک اسید:

پیش از قرار دادن هر ماده جدیدی در رژیم سلامت پوست خود، یک تست لکه ‌ای انجام دهید. معمولا آزلائیک اسید در اولین استفاده، احساس خارش اندکی در پوست ایجاد می ‌کند. اگر پس از چند ساعت سوزشی احساس نشد می ‌توانید دوبار در روز (صبح و عصر) از محصول استفاده کنید. در افرادی با پوست حساس باید یک روز در میان و یک بار در روز استفاده شود و اگر ناراحتی به وجود نیامد، مصرف را به آرامی، به روزی یکبار افزایش دهید. اگر محصول برای شما تجویز شده آن را طبق دستورالعمل گفته شده، استفاده کنید.

پس از شستشوی پوست با یک شوینده‌ ملایم، لایه نازکی از آزلائیک اسید را روی آن بمالید. پس از آن، از یک مرطوب کننده متناسب با پوست خود استفاده کنید. با توجه به حساسیتی که این ترکیب ایجاد می‌ کند، بهتر است از ضد آفتابی با SPF حداقل 30 استفاده کرده و آن را به طور منظم، تجدید نمایید.

از شوینده ‌ها و تونرهای الکلی یا هر محصولی با برچسب “پاکسازی عمیق”، پرهیز کنید. همچنین بهتر است از عوامل ساینده یا پیلینگ صرف نظر کنید، چرا که باعث تحریک بیشتر پوست می ‌شوند. نتایج استفاده از این ماده کند اما مؤثر است؛ بنابراین سعی کنید برنامه روتین مراقبت پوست خود را تا سه ماه به نحو دقیق ادامه دهید (در بعضی افراد این نتایج در طی 4 تا 6 هفته مشاهده خواهد شد.) درصورت تماس آزلائیک اسید با چشم ‌ها، فورا آن ‌ها را آبکشی کنید و اگر ناراحتی در چشم خود داشتید با پزشک خود تماس بگیرید.

کرم شب لایه بردار اسلیپ اند پیل فیلورگا:

این کرم که حاوی مواد معدنی و ویتامین های مغذی برای پوست است، دارای آزلائیک اسید نیز می باشد که باعث می شود این کرم یک مرطوب کننده عمقی و دارای خواص آنتی اکسیدانی باشد. این محصول همچنین برای پوست های حساس نیز مناسب است؛ چرا که به دلیل وجود آزلائیک اسید می توان اطمینان داشت که ضد حساسیت است. این کرم که لایه بردار ملایم، مرطوب کننده، شفاف و درخشان کننده پوست است، می تواند برای کاهش چروک های سطحی، کدر بودن پوست و رفع لکه های تیره نیز موثر واقع شود. کرم شب لایه بردار اسلیپ اند پیل فیلورگا، محصول کشور فرانسه را می توانید از وبسایت شمال مال خریداری کنید.

 

چه کسانی باید از مصرف آزلائیک اسید خودداری کنند؟

افراد دارای حساسیت به پروپیلن گلیکول (نوعی الکل مورد استفاده در محصولات مراقبتی) یا آزلائیک اسید. با وجود اینکه هیچ مدرکی مبنی بر انتقال این ترکیب از طریق شیر مادر به نوزاد و یا آسیب وی وجود ندارد، بهتر است پیش از مصرف در صورت شیردهی و نیز بارداری یا احتمال آن، با پزشک خود مشورت نمایید. مبتلایان به آسم و افراد مستعد سرماخوردگی نیز باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.

ایمنی و عوارض جانبی آزلائیک اسید:

به نظر می ‌رسد آزلائیک اسید عوارض جانبی خفیفی دارد. با این حال می‌ تواند (به ویژه در اولین مرتبه استفاده) باعث ایجاد ناراحتی‌ های پوستی شود. حساسیت، خشکی، مور مور و سوزن سوزن شدن، سوزش، قرمز یا پوسته پوسته شدن که معمولا در محل استفاده رخ می ‌دهد، از جمله اثرات جانبی این ترکیب است. نگران نباشید: علائم گفته شده، پس از چند روز فروکش خواهند کرد.

افرادی با پوست حساس، مبتلا به رزاسه و مستعد اگزما، باید 2 تا 3 روز یکبار از آن استفاده کنند. از بین فوم، کرم و ژل، مشخص شده عوارض جانبی فوم حاوی 15 درصد آزلائیک اسید، کمتر از ژل 15 درصدی و کرم 20 درصدی بوده است.

عوارض جدی‌ تر شامل: پوسته شدن، تاول، تورم، کهیر، خارش، سفتی مفاصل، تب یا مشکل تنفسی است. در افرادی با پوست تیره ‌تر منجر به هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب می ‌شود. در این افراد ملانین بیشتری تولید می‌شود. اما این اسید می ‌تواند اثری متضاد داشته باشد. التهاب پوست منجر به کاهش شدید ملانین شده و بخش‌ های تیره آن، روشن ‌تر می ‌شود. در صورت مشاهده این علائم و یا هر اثر کمتر متداولی، مصرف محصول را قطع کرده و فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

برهمکنش ‌ها (فعل و انفعالات):

آزلائیک اسید با توجه به ماهیت ملایمی که دارد می‌ تواند با کمترین عوارض، با بسیاری از محصولات موضعی دیگر از جمله رتینوئیدها، آلفا هیدروکسی اسیدها و ویتامین ث ترکیب شود. در بعضی موارد این اسید باعث حساسیت پوست می‌ شود. بنابراین توصیه بر این است که از مصرف شوینده ‌ها یا تونرهای الکلی و عوامل پیلینگ، خودداری کنید.

جایگزین ‌های آزلائیک اسید

مواد کمی قابلیت‌ های چندگانه این ترکیب را دارند. یکی از موادی که می ‌تواند جایگزین آن شود، اکتا د سن دی اوئیک اسید (Octadecenedioic acid) است. این ماده هم یک دی کربوکسیلیک اسید با خواص مشابه برای پوست است اما با غلظت کمتر. گرچه بیشتر به عنوان یک عامل سفید کننده استفاده می ‌شود اما آنتی باکتریال است. به علاوه در کاهش هایپرپیگمنتیشن و درمان آکنه مؤثر است. تحقیقات زیادی بر روی این ماده انجام نشده و مطالعات بیشتری نیاز است تا بتوان آن را با آزلائیک اسید برابر دانست.

سایر جایگزین ‌های ممکن، بدون داشتن اثر سه گانه این ماده عبارتند از آنتی بیوتیک ‌های خوراکی نظیر تتراسایکلین (با خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی)، که می ‌تواند در درمان آکنه و رزاسه مؤثر باشد؛ اما بر هایپرپیگمنتیشن بی اثر است.

هیدروکوئینون، یک روشن کننده پوست شناخته شده است که در درمان هایپرپیگمنتیشن و ملاسما اثر دارد؛ اما برای درمان آکنه و رزاسه باید با مواد دیگری ترکیب شود.

ترکیبی از ایزو ترتینوئین (isotretinoin) خوراکی و رتینوئیدهای موضعی نیز ممکن است اثراتی مشابه آزلائیک اسید داشته باشند اما احتمالا به زمان بیشتری برای بروز نتایج نیاز خواهند داشت. آنتی اکسیدان نیکوتین آمید و روی نیز می‌توانند در کاهش و تعدیل زخم ‌‌های التهابی ناشی از رزاسه استفاده شوند اما اثرات ضد آکنه ترکیب مورد نظر را ندارند.